Wigbolt Ripperda (circa 1535 – 16 juli 1573) was een Groningse edelman en militair, vooral bekend om zijn rol als gouverneur van Haarlem tijdens het Beleg van 1572-1573.

Jeugd in Winsum

Wigbolt Ripperda groeide op in Winsum, Groningen, als zoon van Fokko Ripperda, heer van Winsum, en Clara van Ewsum. Hij bracht waarschijnlijk zijn jeugd door op een van de Ripperdaborgen, die fungeerden als adellijke woonplaatsen en versterkte bolwerken. De Ripperdaborg bood bescherming en diende als machtscentrum voor de familie. In deze omgeving ontwikkelde hij niet alleen zijn kennis van bestuur en strijdvoering, maar kwam hij ook in aanraking met de religieuze en politieke spanningen die later een grote rol zouden spelen in zijn leven.

Samen met zijn broer Onno studeerde Wigbolt in Genève en Orléans, waar hij in aanraking kwam met het calvinisme. Deze religieuze overtuiging beïnvloedde zijn latere acties tijdens de Nederlandse Opstand. Na zijn terugkeer naar Winsum was hij betrokken bij de Beeldenstorm van 1566, waarbij hij en zijn broers op 14 september het interieur van de kerk in Winsum vernielden.

De Strijd tegen de Spanjaarden

Wigbolt sloot zich aan bij de Geuzen, de opstandelingen tegen de Spaanse overheersing, en diende als kapitein onder Willem van der Marck, heer van Lumey. In augustus 1572 werd hij benoemd tot gouverneur van Haarlem. Toen een Spaans leger onder leiding van Don Fadrique naderde, moedigde Ripperda de inwoners van Haarlem aan om stand te houden en de stad te verdedigen. Dit leidde tot een zeven maanden durend beleg, dat uiteindelijk eindigde op 12 juli 1573 vanwege voedseltekorten en uitputting.

Na de overgave werd Ripperda gevangengenomen en op 16 juli 1573 op de Grote Markt in Haarlem geëxecuteerd. Zijn moedige verdediging van de stad wordt herinnerd als een symbool van verzet tegen tirannie. Ter nagedachtenis aan hem zijn er straten en parken in zowel Haarlem als Winsum naar hem vernoemd. In 2013 werd op het Stationsplein in Haarlem een standbeeld onthuld van Ripperda samen met Kenau Simonsdochter Hasselaer, een andere prominente figuur uit het beleg.

Het standbeeld, gemaakt door beeldhouwster Graziella Curreli, toont Ripperda met een speer en Kenau met een zwaard onder haar voet, wat hun vastberadenheid symboliseert tijdens het beleg.

Wigbolt Ripperda's nalatenschap blijft een bron van inspiratie, vooral in de regio's Groningen en Noord-Holland, waar zijn naam verbonden is aan moed en vastberadenheid in tijden van onderdrukking. Hoewel de Ripperdaborgen in Winsum uiteindelijk verdwenen zijn, blijven ze een tastbare herinnering aan het erfgoed van deze invloedrijke familie.