In de 19e en 20e eeuw kende Winsum (Gr.) diverse industriële en ambachtelijke bedrijven die bijdroegen aan de lokale economie. Hieronder een overzicht van enkele prominente ondernemingen, inclusief hun locaties en de periode waarin ze actief waren:​

Steenbakkerijen:

• Steenbakkerij "Lombok" (1804-1984): Gelegen aan de Munsterweg, werd deze fabriek opgericht door Joost Cornelis van Ham. De naam "Lombok" werd later aan de fabriek gegeven. Na de aansluiting van Winsum op het spoor in 1897 breidde de fabriek uit en produceerde uiteindelijk ruim 12 miljoen stenen per jaar. De fabriek sloot definitief in 1984. ​Winsum

• Steenbakkerij "Allershof" (1772-1965): Oorspronkelijk gestart door P. Harms of G.P. Tichelaar in 1772, werd de fabriek later overgenomen door Allershof in 1831. In 1885 introduceerde eigenaar G.C. Nanninga de eerste ringoven van Groningen op deze locatie. De fabriek sloot in 1963, waarna het terrein in 1967 werd verkocht. ​Winsum

• Steenbakkerij "De Brake" (1910-1964): Gelegen nabij het Winsumerdiep, werd deze fabriek in 1910 gekocht door Jan Timmer. De fabriek produceerde voornamelijk draineerbuizen en bereikte begin jaren vijftig een jaarlijkse productie van 20 miljoen buizen. In 1964 werd hier voor het laatst gestookt. ​Winsum

• Steenbakkerij "Timmer en Weg" (ook bekend als "Woellust"): Gelegen halverwege Winsum en Onderdendam, nabij het Winsumerdiep. Deze fabriek produceerde voornamelijk draineerbuizen voor de ontwatering van landbouwgronden. De fabriek was actief tot het faillissement in 1964. De overblijfselen van de fabriek, waaronder de schoorsteen en droogschuren, zijn nog steeds zichtbaar in het landschap. ​Winsum

• Steenbakkerij "Actief": Deze fabriek was een van de vijf steenbakkerijen langs het Winsumerdiep tussen Winsum en Onderdendam. De exacte locatie en periode van activiteit zijn minder gedocumenteerd, maar het is bekend dat ze bijdroegen aan de lokale economie in die tijd.

Scheepswerven:

• Scheepswerf van Barkmeijer: Deze werf was actief in de 19e eeuw en bouwde voornamelijk houten schepen. De exacte locatie en periode van activiteit zijn niet gedetailleerd gedocumenteerd.​

• Scheepswerf van Niestern: Actief in de late 19e en vroege 20e eeuw, richtte deze werf zich op de bouw en reparatie van ijzeren schepen. Specifieke details over locatie en jaren van activiteit zijn beperkt beschikbaar.

• Scheepswerf van de familie Sissing: In 1911 verplaatsten de gebroeders Hendrik en Klaas Sissing hun werf naar een terrein naast de spoorsloot, buiten de bebouwde kom van Winsum. Hier bouwden ze twee hellingen en een werfschuur. Deze werf was actief in de eerste helft van de 20e eeuw en speelde een rol in de lokale scheepsbouwindustrie. ​Winshem

• Scheepswerf van Poppen: Deze werf was actief in de late jaren vijftig en vroege jaren zestig van de 20e eeuw. Een bekende gebeurtenis was de tewaterlating van een bakdekker in deze periode. 

   

Zuivelfabrieken:

• Coöperatieve Zuivelfabriek "De Ommelanden" (voorheen LIJEMPF) (1898-1969): Deze fabriek verwerkte melk van lokale boeren tot boter en kaas. Gelegen aan de Trekweg naar Onderdendam, werd deze fabriek oorspronkelijk opgericht als de coöperatieve stoomzuivelfabriek "Stad en Lande" in 1907. Na een faillissement in 1923 maakte de fabriek een doorstart onder de naam "De Ommelanden" op dezelfde locatie. De fabriek sloot in 1969 vanwege schaalvergroting in de zuivelindustrie.

• Zuivelfabriek "Ons Belang" (1903-1970): Gelegen aan de Schouwerzijlsterweg, was deze fabriek een belangrijke werkgever in de regio. In 1970 werd de fabriek gesloten en samengevoegd met grotere zuivelondernemingen.​Winsum

Vlasfabriek:

• Vlasfabriek van Berend Hayo Harkema: Rond 1900 was deze fabriek gelegen aan de Onderdendamsterweg. In 1917 werd de stoommachine vervangen door elektrische aandrijving. Na 1919 werd de fabriek omgebouwd tot een woning, en de fabriekspijp werd afgebroken. ​winshem.nl+1020apps.nl+1

Conservenfabriek:

• Conservenfabriek "De Adelaar": Gelegen aan de Trekweg naar Onderdendam, was deze fabriek actief in de eerste helft van de 20e eeuw en produceerde diverse ingemaakte groenten en fruit.​

Deze bedrijven illustreren de diverse industriële en ambachtelijke activiteiten die Winsum in de 19e en 20e eeuw kende, en tonen het belang van lokale ondernemingen in de ontwikkeling van het dorp.